Przerębski (Przerembski) Jakub h. Nowina (zm. 1607), kasztelan sieradzki. Był synem Stanisława, kaszt. sieradzkiego, i Zofii z Koniecpolskich, bratem kaszt. sieradzkiego Stanisława (zob.) i Brykcego (zob.).

Już w czasach Stefana Batorego P. pełnił funkcje publiczne i zapewne wówczas służył w wojsku, być może wraz ze swym bratankiem Stanisławem, późniejszym rotmistrzem. Poważniejszą rolę zaczął odgrywać dopiero po nawiązaniu bliższych stosunków z bpem kujawskim Hieronimem Rozdrażewskim, najpierw jako kandydat do ręki siostry biskupa Anny, a następnie (od jesieni 1576) jej mąż. Przypuszczalnie w r. 1578 został mianowany stolnikiem sieradzkim. Z tym tytułem bowiem fundował kaplicę w kościele parafialnym w Kamieńsku. Dn. 21 VI 1588 Rozdrażewski wysłał P-ego, wraz z Mikołajem Miloniuszem i Janem Górskim, do klasztoru w Żarnowcu z misją zganienia tamtejszych mniszek za odmowę wpuszczenia biskupa do klasztoru na wizytację. W kwietniu 1598 brał udział, również z ramienia Rozdrażewskiego, w pertraktacjach z posłami książąt pomorskich, Jana Fryderyka, Bogusława, Ernesta Ludwika, Barnima i Kazimierza, prowadzonych na sejmie warszawskim w sprawie dziesięcin i praw biskupich w księstwach Lęborskim i Bytowskim. Ok. r. 1593 mianowany został wojskim sieradzkim. Po śmierci brata Stanisława P. otrzymał nominację na kasztelanię sieradzką (24 X 1603). Uczestniczył w zjeździe stężyckim w kwietniu 1606, popierał na nim stanowisko woj. sieradzkiego Aleksandra Koniecpolskiego postulującego kompromis. Jako zdecydowany regalista bronił króla na zjeździe szlachty sieradzkiej w Piotrkowie (5 VIII 1606) i doprowadził, wraz z kaszt. konarskim Piotrem Bykowskim, do rozdwojenia zjazdu i wniesienia do akt grodzkich deklaracji z pełnym poparciem dla króla. Podobne stanowisko zajął na sejmiku przedsejmowym woj. sieradzkiego, obradującym w Wierchucicach (pod Sieradzem) 24 III 1607. Wraz z innymi senatorami potępił uchwałę zjazdu kolskiego z 14 II, nadesłaną na sejmik w formie listu z wezwaniem do poparcia rokoszu. Należał zapewne do ludzi umiarkowanych, skoro anonimowy autor „Imago votorum” z r. 1606 włożył mu w usta sentencję godną senatora rzymskiego: «Wszystkim ludziom, którzy radzą o rzeczach trudnych, przystoi być wolnym od nienawiści, przyjaźni, gniewu, a także współczucia».

P. był właścicielem Skrzydłowa i Rzeżęcic oraz Widzowa, Szczepocic, Zankowa w ziemi sieradzkiej i Skowronowa w pow. lelowskim (woj. krakowskie), które dziedziczył wraz z bratem Sebastianem na mocy testamentu ojca i podziału dokonanego w l. 1563–5. Zmarł po 24 III 1607.

Z małżeństwa z Anną z Rozdrażewskich (zm. 1586) P. pozostawił syna Maksymiliana (zob.) oraz córki: Dorotę, zakonnicę u Św. Klary we Wrocławiu, i Jadwigę, zamężną za Stanisławem Parysem, kaszt. warszawskim od r. 1610.

Niesiecki; Uruski, (z błędami); – Kobierzycki J., Przyczynki do dziejów ziemi sieradzkiej, W. 1915 I–II 28; Maciszewski J., Wojna domowa w Polsce, Wr. 1960 I; Zabytki sztuki w Polsce. T. IV. Inwentarz topograficzny, powiat piotrkowski, W. 1950; – Akta sejmikowe woj. pozn., I; Kaffka T., Obserwa życia regularnego..., Kr. 1772 (dedykacja z genealogią Przerembskich); Korespondencja Hieronima Rozrażewskiego, Wyd. P. Czaplewski, Tor. 1937–47 I–II; Mon. Hist. Diec. Wladisl., II 18–21; Pamiętniki o Koniecpolskich, Wyd. S. Przyłęcki, Lw. 1842 (mylnie nazwany synem Krzysztofa); Pisma polityczne z czasów rokoszu Zebrzydowskiego, Wyd. J. Czubek, Kr. 1916–18 (mylnie nazwany Janem); Rokosz Zebrzydowskiego, Wyd. A. Rembowski, W. 1893, Bibl. Ord. Krasińskich, Muz. Konst. Świdzińskiego, IX–XII (w indeksie mylnie Jan); – AGAD: Ks. gr. rel. Wieluń nr 1 s. 625–626, ks. podkom. sieradz. nr 6 k. 29v.–30v., ks. ziemskie sieradz. nr 65 k. 1, Metryka Kor. t. 148 k. 176v.–177; Arch. Państw. w Kr. Oddz. na Wawelu: Terr. Crac. t. 39 k. 964–969, 970–972; B. Czart.: rkp. 103 nr 23; B. PAN w Kr.: rkp. 8342 Teki Pawińskiego nr 25 s. 199–208; B. Raczyńskiego: rkp. 604 (Dunin Karwicki S., Genealogia Koniecpolskich, Przerębskich i in.: tu informacja o dwóch innych córkach).

Janusz Byliński